Πόνος στον Ώμο: Όλες οι σύγχρονες θεραπείες από το Α-Ω
Ο πόνος στον ώμο είναι ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο και μπορεί να καταστήσει δυσλειτουργικό όλο το χέρι, δυσκολεύοντας την εκτέλεση των καθημερινών μας δραστηριοτήτων.
Οι ώμοι είναι επιρρεπείς σε τραυματισμούς, καθώς αναλαμβάνουν να κάνουν το μεγαλύτερο έργο στις περιστροφικές κινήσεις των χεριών. Ο πόνος στον ώμο μπορεί να υπάρχει σε ηρεμία, να εμφανίζεται με τις κινήσεις, να επιδεινώνεται τη νύχτα ή να είναι συνεχόμενος και να συνοδεύεται από αστάθεια, δυσκαμψία ή και μυϊκή αδυναμία.
Πόνος στον Ώμο / Παράγοντες κινδύνου
Η ηλικία και το φύλο αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του πόνου στον ώμο. Αυξάνεται με την ηλικία λόγω της εμφάνισης εκφυλιστικών αλλοιώσεων, ενώ εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες από τους άνδρες.
Καθημερινές δραστηριότητες που σχετίζονται με αυξημένες πιέσεις ή με επαναλαμβανόμενη κίνηση, ιδίως κινήσεις πάνω από το ύψος του ώμου, κατά τη διάρκεια της εργασίας (π.χ. χειρισμός κομπρεσέρ) ή μιας αθλητικής δραστηριότητας (π.χ. βόλεϊ, μπάσκετ, ρίψη ακοντίου) σχετίζονται συχνότερα με την εμφάνιση του πόνου.
Αιτίες
Ο πόνος στον ώμο οφείλεται σε παθήσεις και τραυματισμούς της άρθρωσης (του ώμου) που μπορεί να αφορούν τα οστά, τους χόνδρους ή τα παρακείμενα μαλακά μόρια (τένοντες, μύες, νεύρα). Πιο σπάνια, μπορεί να οφείλεται σε πάθηση άλλου σημείου του σώματος (π.χ. πίεση νεύρου στην αυχενική σπονδυλική στήλη) που να αντανακλά στον ώμο.
Οι πιο συχνές αιτίες είναι :
- Η Αρθρίτιδα (οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα)
- Η Τενοντίτιδα (φλεγμονή του τένοντα)
- Η Ρήξη τένοντα
- Το Εξάρθρημα (αστάθεια ώμου)
- Τα Κατάγματα
- Οι Παθήσεις της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης
- Οι Φλεγμονές
- Η Συμφυτική θυλακίτιδα γνωστή και ως «Σύνδρομο παγωμένου ώμου» (εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες >40ετών)
- Η Ασβεστοποιός τενοντίτιδα
- Τα Σύνδρομα πρόσκρουσης
- Οι Τραυματικές κακώσεις
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με την κλινική εξέταση ενώ μπορεί να χρειαστεί να γίνουν και κάποιες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως ακτινογραφίες, μαγνητική ή και αξονική τομογραφία, που μπορούν να βοηθήσουν στην ακριβή διάγνωση.
Απαραίτητη είναι η άμεση αντιμετώπιση και θεραπεία, γιατί αλλιώς ο πόνος και τα συναφή προβλήματα στην κίνηση του ώμου μπορούν να επιδεινωθούν με την πάροδο του χρόνου.
Συντηρητική αντιμετώπιση
Κατ’ αρχάς τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά με:
- ξεκούραση του ώμου και σε κάποιες περιπτώσεις, χρήση κηδεμόνα που ακινητοποιεί το χέρι και κατ’ επέκταση και τον ώμο
- χρήση κρύων επιθεμάτων (παγοθεραπεία) και σπανιότερα ζεστών, στην πάσχουσα περιοχή
- χορήγηση παυσίπονων και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, αλλά και ενδοαρθρικές ή περιαρθρικές εγχύσεις με υαλουρονικό οξύ ή και κορτιζόνη
Ταυτόχρονα, μπορεί να εφαρμοστεί ένα στοχευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας και μυϊκής ενδυνάμωσης, με σκοπό τη βελτίωση του εύρους κίνησης και την καλύτερη σταθεροποίηση του ώμου. Συνδυαστικά, σε συγκεκριμένες παθήσεις, μπορεί να βοηθήσουν οι βιολογικές θεραπείες από κύτταρα του ίδιου του ασθενούς, όπως το PRP (πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια) ή τα βλαστοκύτταρα.
Αρθροσκόπηση Ώμου
Στις περιπτώσεις που αποτύχει η συντηρητική αντιμετώπιση, έχει θέση η αρθροσκόπηση, μια ελάχιστα επεμβατική κι ελάχιστα τραυματική μέθοδος, που επιτρέπει στον ορθοπαιδικό χειρουργό να δει στο εσωτερικό της άρθρωσης του ώμου, να εντοπίσει και να θεραπεύσει τις όποιες βλάβες, χωρίς νοσηλεία του ασθενούς. Ο ορθοπαιδικός, εισάγοντας στο δέρμα του ώμου μέσω μικρής οπής (3-5 χιλιοστών) το αρθροσκόπιο, το οποίο φέρει μια μικροσκοπική κάμερα, μπορεί:
- να εξετάσει προσεκτικά το εσωτερικό της άρθρωσης (του ώμου) και να διαγνώσει με μεγάλη ακρίβεια τις όποιες βλάβες, ακόμα και τις πολύ μικρές, και στα πιο δυσπρόσιτα σημεία
- να επιδιορθώσει τις βλάβες με τη βοήθεια ειδικά σχεδιασμένων, πολύ λεπτών εργαλείων και εμφυτεύσιμων αδρανών υλικών, όπως ράμματα και άγκυρες
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αρθροσκόπηση διαρκεί περίπου μία ώρα και ο ασθενής επιστρέφει την ίδια ημέρα σπίτι του.
Διαφορετικές αρθροσκοπικές τεχνικές εφαρμόζονται ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα της βλάβης. Όταν αυτές δεν βοηθούν, τότε τη λύση δίνει η αρθροπλαστική ελάχιστης επεμβατικότητας.
Αρθροπλαστική Ελάχιστης Επεμβατικότητας (M.I.S.)
Η αρθροπλαστική είναι μια χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης των κατεστραμμένων επιφανειών της άρθρωσης με εμφυτεύματα πολύ ανθεκτικά και συμβατά με τον οργανισμό. Οι κύριοι τύποι αρθροπλαστικής ώμου είναι: η ολική αρθροπλαστική (αντικατάσταση όλης της άρθρωσης του ώμου με τεχνητή), η μερική αρθροπλαστική (αντικατάσταση μέρους της άρθρωσης) και η ανάστροφη (reverse) ολική αρθροπλαστική (αντικατάσταση όλης της άρθρωσης με ειδική πρόθεση με αναστροφή της φυσιολογικής ανατομίας του ώμου λόγω ανεπάρκειας του τενοντίου πετάλου).
Οι νεότερες ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές αρθροπλαστικής με πολύ μικρότερες τομές σε συνδυασμό με την εφαρμογή πρωτοκόλλων ταχείας αποκατάστασης (fast–track) και τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας προσφέρουν καλύτερο και γρηγορότερο αποτέλεσμα από τις παραδοσιακές μεθόδους. Οι ψηφιακές εξελίξεις δίνουν τη δυνατότητα στον ορθοπαιδικό χειρουργό να σχεδιάσει από πριν τρισδιάστατα τα βήματα της επέμβασης, βάσει της μοναδικής ανατομίας του ώμου του κάθε ασθενούς, σε ένα εικονικό περιβάλλον στον υπολογιστή. Παράλληλα, η χρήση πλοηγού (navigator) ή τρισδιάστατα εξατομικευμένων εκτυπωμένων «οδηγών» τον καθοδηγούν να πραγματοποιήσει/αναπαράγει την επέμβαση με ακρίβεια χιλιοστού βάσει του ψηφιακού σχεδιασμού που έχει προηγηθεί.
Ο ασθενής μπορεί να σηκωθεί λίγες ώρες μετά το χειρουργείο (μόλις περάσει η επήρεια της αναισθησίας), με άμεση κινητοποίηση της άρθρωσης του ώμου, και να επιστρέψει στο σπίτι του μετά από 1 ημέρα, πάντα ανάλογα με την κλινική του κατάσταση και το ιστορικό υγείας του.
Φυσικοθεραπεία
Η θεραπεία είτε συντηρητική είτε επεμβατική συμπληρώνεται σχεδόν πάντα με πρόγραμμα αποκατάστασης που έχει σκοπό την ανάκτηση του εύρους κίνησης της άρθρωσης του ώμου και την ενδυνάμωση των μυών. Ο χρόνος της αποκατάστασης εξαρτάται από τη βαρύτητα των βλαβών και τις λειτουργικές απαιτήσεις του ασθενούς.