Ρήξη τένοντα ώμου: Τι είναι;
Η ρήξη τένοντα ώμου είναι μια συνηθισμένη αιτία πόνου. Προκαλεί μειωμένη μυική ισχύ και απώλεια της ομαλής κίνησης στον ώμο με αποτέλεσμα ακόμα και απλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως το χτένισμα ή το ντύσιμο, να γίνονται δύσκολα και επώδυνα.
Ποια είναι η ανατομία του ώμου;
Ο ώμος είναι μια πολύπλοκη άρθρωση με το μεγαλύτερο εύρος κίνησης από οποιαδήποτε άλλη άρθρωση του σώματος. Βρίσκεται εκεί που συναντάται το κεντρικό τμήμα του
βραχιονίου με την ωμοπλάτη και το περιφερικό άκρο της κλείδας.
Το κεντρικό τμήμα του βραχιονίου αποτελείται από τη βραχιόνιο κεφαλή που έχει σφαιρικό σχήμα και βρίσκεται απέναντι από την κοίλη επιφάνεια της ωμογλήνης (τμήμα της ωμοπλάτης). Οι δύο αυτές επιφάνειες καλύπτονται από αρθρικό χόνδρο, μια λεία επιφάνεια που επιτρέπει την ομαλή ολίσθηση αλλά και την απορρόφηση των κραδασμών κατά τη διάρκεια της κίνησης και της φόρτισης.
Επιχείλιος Χόνδρος. Η ωμογλήνη περιβάλλεται στο χείλος της από έναν ισχυρό ινοχόνδρινο ιστό, τον επιχείλιο χόνδρο. Ο χόνδρος αυτός αυξάνει το βάθος της ωμογλήνης, συμβάλλει στη σταθερότητα της άρθρωσης και βοηθάει στην απορρόφηση των κραδασμών.
Αρθρικός θύλακος. Η άρθρωση περιβάλλεται από τον αρθρικό θύλακο, ο οποίος παράγει αρθρικό υγρό και τη λιπαίνει καθώς και από διάφορους συνδέσμους οι οποίοι συμβάλουν στη σταθερότητά της .
Τενόντιο πέταλο. Τέσσερις (4) τένοντες περιβάλλουν την άρθρωση του ώμου οι οποίοι κρατούν την κεφαλή επικεντρωμένη απέναντι στην αβαθή ωμογλήνη. Οι τένοντες αυτοί δημιουργούν ένα πέταλο που καλύπτει την βραχιόνιο κεφαλή και τη συνδέει με την ωμοπλάτη. Το τενόντιο πέταλο αποτελείται από τους τένοντες του Υπακανθίου, του Υπερακανθίου, του Υποπλατίου και του Ελάσσονος. Οι μύες αυτοί εκτός από το να επικεντρώνουν την κεφαλή απέναντη από την ωμογλήνη βοηθούν στην άρση του άνω άκρου και στις στροφικές κινήσεις.
Ορογόνος Θύλακος (Bursa). Πάνω από το τενόντιο πέταλο και κάτω από το ακρώμιο (το οστικό τμήμα της ωμοπλάτης πάνω από την κεφαλή), υπάρχει ένας ορογόνος θύλακος. Ο θύλακος αυτός παράγει υγρό και επιτρέπει την ομαλή ολίσθηση του τενοντίου πετάλου που καλύπτει την κεφαλή του βραχιονίου, όταν σηκώνουμε το χέρι. Όταν υποστεί ρήξη το τενόντιο πέταλο, ο θύλακος αυτός συχνά φλεγμαίνει και γινεται επώδυνος.
Ποιες ρήξεις τένοντα ώμου υπάρχουν;
Όταν ένας ή περισσότεροι τένοντες του πετάλου υποστούν ρήξη, τότε παύει να έχει πρόσφυση στην κεφαλή του βραχιονίου. Οι περισσότερες ρήξεις συμβαίνουν στον υπερακάνθιο τένοντα.
Υπάρχουν δύο τύποι ρήξεων:
- Μερική Ρήξη. Η βλάβη δεν αφορά όλο το πάχος του τένοντα αλλά ένα μέρος του είτε από την πλευρά της άρθρωσης είτε από την πλευρά του ορογόνου θυλάκου.
- Ολικού Πάχους ή Πλήρης Ρήξη. Η ρήξη αφορά όλο το πάχος του τένοντα και ουσιαστικά δημιουργείται μια τρύπα σε αυτόν.
Εκτός από το πάχος του τένοντα, οι ρήξεις διαφοροποιούνται ανάλογα με την έκτασή τους, αν αφορούν όλο το πλάτος του τένοντα ή τμήμα του καθώς και αν αφορούν έναν ή περισσότερους τένοντες.
Αδυναμία άρσης του άνω άκρου σε ρήξη υπερεκανθίου
Ρήξη τένοντα ώμου: Ποια είναι τα κύρια αίτια;
Υπάρχουν τριών ειδών περιπτώσεις ρήξεων: οι αιφνίδιες-οξείες ή τραυματικές (είναι και οι πιο συχνές), οι χρόνιες ή εκφυλιστικές και οι μεικτές ρήξεις.
Τραυματικές ρήξεις
Οι τραυματικές ρήξεις συνήθως γίνονται μετά από πτώση με το άκρο σε έκταση ή απαγωγή ή κατά την απότομη άρση βάρους σε μια όχι καλά ελεγχόμενη κίνηση. Μπορεί επίσης να συνυπάρχουν με άλλες κακώσεις του ώμου όπως μετά από ένα εξάρθρημα ή ένα κάταγμα κλείδας.
Εκφυλιστικές ρήξεις
Οι ρήξεις αυτές προέρχονται από εκφύλιση του τένοντα που συμβαίνει προοδευτικά με την αύξηση της ηλικίας και συναντώνται συχνότερα στο κυρίαρχο χέρι.
Παράγοντες που προδιαθέτουν σε εκφυλιστικές ή χρόνιες ρήξεις:
- Επαναλαμβανόμενες μικροκακώσεις. Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις, ειδικά αυτές που φέρνουν τον ώμο στα όρια του εύρους κίνησης, μπορούν να προκαλέσουν μικροφθορές στο τενόντιο πέταλο. Αθλήματα όπως το μπάσκετ, το τένις, το βόλεϊ, η κολύμβηση, η άρση βαρών, αλλά και πολλές χειρωνακτικές εργασίες είναι κάποιες από τις δραστηριότητες που μπορεί να οδηγήσουν σε υπέρχρηση, μκροτραυματισμούς και τελικά εκφυλιστική ρήξη του τενοντίου πετάλου.
- Η μειωμένη αιμάτωση των ιστών. Καθώς μεγαλώνουμε, η αιμάτωση του τενοντίου πετάλου μειώνεται με αποτέλεσμα να μειώνεται και η ικανότητά του για επούλωση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει εύκολα έναν μικροτραυματισμό σε ρήξη.
- Οστεόφυτα. Οστικές προεξοχές, κυρίως στην κάτω επιφάνεια του ακρωμίου, μπορεί να οδηγήσουν σε επαναλαμβανόμενους μικροτραυματισμούς του τένοντα, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα να υποστεί ρήξη.
Μεικτές ρήξεις
Οι ρήξεις αυτές αφορούν ασθενείς οι οποίοι παρουσίαζαν μια εκφυλιστική ρήξη, πιθανώς χωρίς έντονα συμπτώματα, και μετά από κάποιον τραυματισμό όπως μία πτώση, η ρήξη αυτή μεγαλώνει και τα συμπτώματα επιδεινώνονται.
Τι συμπτώματα έχει η ρήξη τένοντα ώμου;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα στη ρήξη τενοντίου πετάλου είναι:
- Πόνος στις κινήσεις του χεριού και ιδιαίτερα, στην άρση κάποιου βάρους
- Αδυναμία στην ανύψωση του χεριού και στις στροφικές κινήσεις του ώμου
- Πόνος σε ηρεμία αλλά και νυχτερινός πόνος που ξυπνάει πολλές φορές τον ασθενή, ιδίως όταν προσπαθεί να κοιμηθεί στην πάσχουσα πλευρά
- Κριγμός σε κάποιες κινήσεις του ώμου
Οι οξείες ρήξεις, μετά από κάποιο τραυματισμό, προκαλούν συνήθως έντονο πόνο και αδυναμία άρσης του χεριού.
Στις ρήξεις από υπέρχρηση μπορεί επίσης να υπάρχει πόνος και αδυναμία. Ο πόνος μπορεί να είναι εντοπισμένος στον ώμο, μπορεί να αντανακλάται προς το βραχίονα ή να επιδεινώνεται με την άρση του χεριού στο πλάι. Η χρήση του χεριού πάνω από το ύψος του ώμου μπορεί να είναι δύσκολη εξαιτίας του πόνου και της αδυναμίας.
Πως γίνεται η διάγνωση για την ρήξη τένοντα ώμου;
Ιστορικό και κλινική εξέταση
Η διάγνωση στη ρήξη τενοντίου πετάλου ορίζεται από το ιστορικό του ασθενούς, τα συμπτώματα και την κλινική εξέταση. Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει έλεγχο του εύρους κίνησης, της μυϊκής ισχύος, των σημείων ευαισθησίας καθώς και συγκεκριμένα κλινικά τεστ .
Απεικονιστικός έλεγχος
Η επιβεβαίωση της διάγνωσης γίνεται με τη μαγνητική τομογραφία, το αξονικό ή μαγνητικό αρθρογράφημα και τον υπέρηχο. Οι απλές ακτινογραφίες θα βοηθήσουν στον αποκλεισμό άλλων παθήσεων.
Ρήξη τένοντα ώμου: Ποια η κατάλληλη θεραπεία;
Η ρήξη του τένοντα πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα έτσι ώστε να μην εξελίσσεται η βλάβη, να εξαλείφεται ο πόνος αλλά και ο κίνδυνος μόνιμης απώλειας της μυικής ισχύος. Ειδικά σε πλήρεις ρήξεις, υπάρχει και ο κίνδυνος αναπτύξης αρθροπάθειας στο μέλλον, εάν αυτές αφεθούν χωρίς θεραπεία.
Η αντιμετώπιση εξατομικεύεται ανάλογα με το μέγεθος της ρήξης, τη χρονιότητά της, την ύπαρξη αρθρίτιδας, την κατάσταση των μυών (αν υπάρχει ατροφία) και την ποιότητα του τένοντα καθώς και την ηλικία, το επίπεδο δραστηριότητας και τα συνυπάρχοντα προβλήματα του ώμου του ασθενούς.
Συντηρητική Αντιμετώπιση
Οι μισοί περίπου ασθενείς που αντιμετωπίζονται συντηρητικά θα ανακουφιστούν από τον πόνο και θα βελτιώσουν την κίνηση τους. Η μυϊκή ισχύς όμως, συνήθως δεν επανέρχεται αν δεν αντιμετωπισθεί χειρουργικά.
Στις περιπτώσεις εκείνες που η απαραίτητη χειρουργική αντιμετώπιση παραμελείται για μεγάλο διάστημα, το μέγεθος της ρήξης μεγαλώνει, οι μύες ατροφούν και οι τένοντες εκφυλίζονται σε τέτοιο βαθμό που η αρθροσκοπική συρραφή και η αποκατάσταση στη συνέχεια, είναι πολύ δύσκολη ή και αδύνατη.
Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:
- Ανάπαυση-Μείωση των δραστηριοτήτων πάνω από το επίπεδο του ώμου
- Αποφυγή δραστηριοτήτων που προκαλούν πόνο
- Λήψη παυσιπόνων και μη στεροειδών ή αντιφλεγμονωδών φαρμάκων
- Φυσικοθεραπεία με κινησιοθεραπεία και ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του τενόντιου πετάλου και της ωμικής ζώνης
- Εγχύσεις κορτιζόνης μέσα στην άρθρωση, συνήθως στο σημείο που εντοπίζεται πιο έντονος ο πόνος
Νεότερες συντηρητικές τεχνικές αντιμετώπισης αποτελούν οι πολλά υποσχόμενες Βιολογικές θεραπείες που στηρίζονται στην αναγεννητική ικανότητα του ίδιου του οργανισμού.
- Θεραπεία με Βλαστοκύτταρα
- Θεραπεία με Πλάσμα Πλούσιο σε Αιμοπετάλια (PRP)
Αρθροσκοπική Συρραφή της Ρήξης
Στις περιπτώσεις εκείνες που τα συντηρητικά μέσα δεν αρκούν για να μειωθεί ο πόνος και να επανέλθει η λειτουργικότητα, η σύγχρονη αντιμετώπιση των ρήξεων του τενοντίου πετάλου είναι η Αρθροσκόπηση του Ώμου.
Η Αρθροσκόπηση του ώμου είναι μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, η οποία εφαρμόζεται για την καλύτερη διάγνωση και τη θεραπεία διαφόρων βλαβών στην περιοχή της άρθρωσης. Πρόκειται για μία σύγχρονη τεχνική που επιτρέπει να δούμε το εσωτερικό της άρθρωσης χωρίς να την τραυματίσουμε .
Με τη βοήθεια μια μικροσκοπικής κάμερας και ειδικά σχεδιασμένων μικροεργαλείων, μέσα από οπές χιλιοστών, ο εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός Χειρουργός μπορεί να συρράψει τον τένοντα που έχει υποστεί ρήξη ή να τον επανακαθηλώσει (επανατοποθετήσει) στη σωστή ανατομική του θέση πάνω στη βραχιόνιο κεφαλή. Η συρραφή και η επανακαθήλωση γίνονται με ειδικά σχεδιασμένα εμφυτεύσιμα υλικά (άγκυρες) και βιοαπορροφήσιμα ράμματα.
Για την ταχύτερη επούλωση του τένοντα που έχει συρραφεί, υπάρχει η δυνατότητα λήψης και έγχυσης βλαστοκυττάρων στην άρθρωση του ώμου μετά το τέλος της αρθροσκόπησης.
Ο ασθενής δεν χρειάζεται να νοσηλευτεί και επιστρέφει σπίτι του την ίδια ημέρα, μετά από λίγες ώρες.
Το σημαντικό στην αρθροσκοπική αποκατάσταση είναι ότι δεν ανοίγεται η άρθρωση, υπάρχει σεβασμός στους ιστούς, δεν τραυματίζονται οι μύες, δεν υπάρχουν μεγάλες τομές και δεν χρειάζεται νοσηλεία.
Ανάστροφη Αρθροπλαστική Ώμου
Παραμελημένες και μεγάλες, μη διορθώσιμες ρήξεις μπορούν σε μεγάλες ηλικίες να οδηγήσουν σε αρθρίτιδα της άρθρωσης του ώμου (αρθροπάθεια στροφικού πετάλου). Σε αυτές τις περιπτώσεις, συνιστάται ανάστροφη ολική αρθροπλαστική του ώμου (reverse) δηλαδή η ολική αντικατάσταση της άρθρωσης με μια τεχνητή πρόθεση κατά τη διάρκεια της οποίας αντιστρέφεται η φυσιολογική ανατομία του ώμου. Με αυτόν τον τρόπο, η κίνηση δεν εξαρτάται από το τενόντιο πέταλο και δημιουργείται μία άρθρωση σταθερή και ικανή να λειτουργήσει.
Η τεχνητή πρόθεση αποτελείται από υλικά φιλικά προς τον οργανισμό και εξαιρετικά ανθεκτικά. Η συνήθης διάρκεια της επέμβασης είναι δύο (2) ώρες και ο ασθενής νοσηλεύεται για μία (1) ημέρα στο νοσοκομείο.
In Space Balloon: Τι είναι;
Σε κάποιες περιπτώσεις χρόνιων ρήξεων όπου υπάρχει μεγάλη ατροφία των μυών και εκφύλιση του τένοντα, η αποκατάσταση της συνέχειάς του ή η επανακαθήλωσή του στη βραχιόνιο κεφαλή δεν είναι εφικτή. Στις περιπτώσεις αυτές και εφόσον δεν υπάρχει αρθρίτιδα, εφαρμόζεται μια νέα πρωτοποριακή μέθοδος υποκατάστασης του τενοντίου πετάλου με ένα υπακρωμιακό πρόθεμα, γνωστό ως «In Space Balloon».
Πρόκειται για ένα πρόθεμα το οποίο τοποθετείται κάτω από το ακρώμιο και πάνω από την κεφαλή του βραχιονίου, στη θέση που υπάρχει φυσιολογικά ο υπακρωμιακός ορογόνος θύλακος. Το πρόθεμα αυτό που μοιάζει με ένα μπαλόνι, αποτελείται από βιοαπορροφήσιμο υλικό το οποίο μετά από ένα χρόνο περίπου εξαφανίζεται. Χρησιμεύει στο να κρατάει την κεφαλή του βραχιονίου επικεντρωμένη απέναντι από την ωμογλήνη, πράγμα που κάνει το φυσιολογικό τενόντιο πέταλο ενώ ταυτόχρονα καθιστά την κίνηση ανώδυνη διότι δεν επιτρέπει την προς τα άνω παρεκτόπιση της κεφαλής και πρόσκρουσή της στο ακρώμιο. Έτσι, ο ασθενής μπορεί να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα φυσικής αποκατάστασης προκειμένου να επανακτήσει ο ώμος του πλήρες λειτουργικό εύρος κίνησης.
Πως γίνεται η αποκατάσταση με την μέθοδο in space balloon;
Η αποκατάσταση παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο προκειμένου ο ασθενής να επανέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες. Μετά την επέμβαση και προς προστασία του ώμου μέχρι να επουλωθεί ο τένοντας, πρέπει να χρησιμοποιήσει έναν κηδεμόνα (νάρθηκα) που θα ακινητοποιήσει το χέρι του για 3 έως 6 εβδομάδες. Στη συνέχεια, να ακολουθήσει ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης προκειμένου ο ώμος να ξαναποκτήσει το εύρος κίνησης και την μυϊκή του ισχύ.
Ο χρόνος της αποκατάστασης ποικίλει ανάλογα με τη σοβαρότητα της βλάβης, τη συμμόρφωση του ασθενούς στους περιορισμούς και με τις λειτουργικές του απαιτήσεις. Η επιστροφή σε απλές καθημερινές δραστηριότητες και σε εργασία γραφείου (πληκτρολόγηση, γράψιμο) γίνεται άμεσα, ενώ σε πλήρεις δραστηριότητες κυμαίνεται περίπου σε 2 ½ – 3 ½ μήνες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η επιστροφή σε πλήρη αθλητική δραστηριότητα ή σε βαριά χειρωνακτική εργασία μπορεί να χρειάζεται διάστημα μέχρι και έξι μήνες.